Γύρω από τη λίμνη υπάρχουν μικροί παραλίμνιοι οικισμοί. Στις βόρειες όχθες της Τριχωνίδας, τα κυριότερα χωριά της περιοχής είναι το Παναιτώλιο και το Καινούργιο που μαζί με τηνΝέα Αβώρανη αποτελούσαν έως το 2010 τον Δήμο Θεστιέων. Σημαντικοί σταθμοί είναι επίσης τα χωριά Παραβόλα, Παντάνασσα, Ντουγρι και Μυρτιά, γνωστό για τα λουτρά και τους πορτοκαλεώνες του. Στην περιοχή της Μακρυνείας, τα χωριά γύρω από τη λίμνη είναι η Γαβαλού, η Ματαράγκα, οι Παπαδάτες, η Γραμματικού, το Τριχώνιο, ο Άγιος Ανδρέας (Μπουρλέσια), ο Δαφνιάς και η Καψοράχη,. Το διοικητικό, εμπορικό, συγκοινωνιακό και πολιτιστικό κέντρο της ευρείας περιοχής της ορεινής Τριχωνίδας αποτελεί το Θέρμο που είναι χτισμένο Β/Α της λίμνης σε υψόμετρο 360 μέτρων και αποτελεί την έδρα του ομώνυμου δήμου.
Βιοποικιλότητα
Πέρα από την φυσική της ομορφιά η περιοχή διαθέτει και μεγάλη βιοποικιλότητα. Η Τριχωνίδα αποτελεί μία από τις λίγες περιοχές της Ελλάδας που συναντάται η Βίδρα. Η λίμνη διαθέτει ιδιαίτερα πλούσια ορνιθοπανίδα καθώς έχουν παρατηρηθεί σε αυτή περισσότερα από 200 είδη πουλιών μερικά από τα οποία ιδιαίτερα σπάνια όπως ο πορφυροτσικνιάς.[1] Η Τριχωνίδα φιλοξενεί επίσης 25 είδη ψαριών, 11 από τα οποία είναι ενδημικά στην Ελλάδα. Ένα είδος ψαριού, που απαντάται μόνον στην λίμνη Τριχωνίδα είναι και ο Νανογωβιός. Πρόκειται για μικρό ψάρι, το οποίο έχει μήκος κοντά στα πέντε εκατοστά, και ζει στα νερά της παραλίας. Στις όχθες της λίμνης υπάρχουν πανέμορφα δάση από πλατάνια, λεύκες, ιτιές και πικροδάφνες